فیلم | شاخص‌های تربیتی قرآن کریم / «قیاس اولویت» در حرمت تعدی به اموال یتیمان
اسماعیل عاکفی، مدرس و پژوهشگر علوم قرآنی، درباره تربیت از منظر قرآن کریم و مقایسه با نهضت کربلا به «قیاس اولویت» در دستبرد به مال یتیم در نینوا پرداخت.
به گزارش ایکنا، در ادامه سلسله‌مباحث روش‌های تدبر در قرآن با تدریس اسماعیل عاکفی، پژوهشگر علوم قرآنی، در جلسه بیست‌وچهارم به «بیان تربیت از منظر قرآن کریم و مقایسه با نهضت عاشورا» پرداخته شده است که در ادامه متن و فیلم آن را می‌بینید.
«بسم الله الرحمن الرحیم»
در ادامه جلسات گذشته با شما درباره تربیت از منظر قرآن کریم و مقایسه با نهضت عاشورا صحبت خواهیم کرد.
در قرآن کریم گاهی به ما دستور «لا تَقْرَبُوا» داده شده است؛ مثلاً «لا تَقْرَبُوا الزِّنَا»: به زنا نزدیک نشوید. «وَلاَ تَقْرَبُوا الزِّنَى إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبيلاً» و در جایی دیگر می‌فرماید: «إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ سَاءَ سَبِيلاً». عمل زشت و ناشایست زنا عصبانیت خداوند را به دنبال دارد و نباید به حتی نزدیک مقدمات آن هم پیش رفت.
خداوند در آیه 43 سوره نساء می‌فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُکاري حَتَّي تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ». هرگز در حال مستی به نماز نیایید تا بدانید چه می‌گویید (و چه می‌کنید) و نه در حال جنابت (به مساجد آیید) مگر آنکه رهگذر باشید. مشابه این آیات در سوره انعام آیه 152 برای مال یتیم نیز بیان شده است که خداوند می‌فرماید: «وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» و هرگز به مال یتیم نزدیک نشوید، جز به آن وجه که نیکوتر است. به این موضوع «قیاس اولویت» گفته می‌شود. وقتی بیان می‌شود به مال یتیم نزدیک نشوید، به طریق اولی خوردن مال یتیم اصلاً و ابداً مجاز نیست و زمانی که تأکید به دوری از عمل زنا می‌شود، این عمل زشت اصلاً مجاز نیست.
در اینجا سؤالی مطرح می‌شود. آیا نباید به مال یتیم مسلمان وارد شد یا غیرمسلمان نیز این حکم برایش وارد است؟ این موضوع مطلق است. زمانی که مطلق برای یک امر تأکید می‌شود، مسلمان و غیرمسلمان معنایی ندارد و در هر حالی نباید به اموال یتیمان، مگر از راه صحیح وارد شد.
در کربلای معلی افرادی با جسارت گوشواره فرزند سیدالشهدا(س) را از گوشش کشیدند. این افراد جزء دشمنان کربلا بودند و تکلیف‌شان مشخص است، اما در آن میدان افرادی بودند که به هنگام درآوردن گوشواره اشک می‌ریختند. از آنها پرسیدند، اشک برای چیست؟ اذعان کردند که آنان مظلوم هستند. پس چرا گوشواره را می‌بَرید؟ جواب دادند: اگر ما نبریم، کسان دیگری می‌برند. بنابر این، در تربیت آنان پدر و مادر بر دوست داشتن اهل بیت(ع) تأکید کرده، اما حرام‌خواری و دستبرد به مال یتیم را تعلیم نداده بودند و این مصداق پیش می‌آید که برای امام حسین(ع) اشک بریزیم، در حالی که به مال یتیم و فرزند ایشان دست‌درازی کنیم. در هیچ شرایطی به اموال یتیم نباید نزدیک شد.
در این جلسه به یکی دیگر از تعلیمات قرآن کریم پرداخته شد. با توجه به اینکه در ایران اسلامی تعداد بسیاری فرزند یتیم، شهدا و امثال آنها هست و بسیاری از ثروت‌های عمومی برای مردم تلقی می‌شود، باید خدمتی نیکو در برابر دستمزد انجام شود، در غیر این صورت در ذره ذره این دستمزد مدیون فرزندان یتیم هستیم.
